کارگاه اهمیت و ضرورت فرزندآوری، بمناسبت هفته ی جمعیت با حضور مدرسین: دکتر مریم مرادی (استادیار گروه مامایی)، پری رضایی (کارشناس ارشد مشاوره در مامایی)، فاطمه سراج (کارشناس ارشد مامایی و دانشجوی دکترای بهداشت باروری) در در محل تالار جرجانی دانشکده پرستاری و مامایی با حضور دانشجویان این دانشکده با همکاری معاونت دانشجویی فرهنگی دانشکده برگزار شد.

دکتر مریم مرادی، استادیار گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، عضو هیات مدیره انجمن علمی مامایی شاخه خراسان رضوی و عضو شورای توانمندسازی بانوان دانشگاه بیان کرد:

پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمودند: فرزند بخواهيد و آن را طلب کنيد، چرا که مايه روشني چشم و شادي قلب است.

بایستی بجد مسئله فرزندآوری را مهم دانست و از پیری جمعیت ترسید. (مقام معظم رهبری)

24 تا 30 ارديبهشت هفته جمعیت می باشد. آمارها نشان می‌دهد که نرخ باروری فعلی کشور ایران کمتر از سطح جانشینی و در سطح 1.6 است و پدر و مادرها حتی به تعداد خودشان، یعنی دو نفر نیز فرزندآوری نمی‌کنند، لذا در آینده جمعیت ثابت و سپس کاهش خواهد یافت. میانگین سنی فعلی کشور بیش از 34 سال شده است و به سرعت بسوی سالخوردگی حرکت می کند. با کاهش موالید، با ابر بحران سالمندی در 2-3 دهه آینده مواجه خواهیم شد، بطوریکه درصد جمعیت سالمندی 10 درصد در حال حاضر، در صورت ادامه روند فعلی باروری پایین، به 32 درصد در 3 دهه آینده خواهد رسید که بسیار نگران کننده و چالشی از نظر کاهش جمعیت فعال، کاهش تولید اقتصادی و افزایش بار تکفل و سالمندی در کشور خواهد بود.

سیاست فعلی جمعیتی کشور اینست که باروری به بالای سطح جایگزینی 2.1 برسد. رشد جمعیت وابسته به فرزندآوری، مرگ و میر و مهاجرت است که فرزندآوری مهمترین مؤلفه رشد جمعیت است. تمایل به تشکیل خانواده و داشتن فرزند در نهاد انسان گذاشته شده و تشکیل زندگی خانوادگی، امری طبیعی و فطری و براساس نظام خلقت است. فرزندآوری در فرهنگ ایرانی اسلامی ما یک ارزش محسوب می شود. ارزشی که منطبق بر فطرت و غریزه انسانی است و برای تداوم نسل و بقا ضروری است.

فرزندآوری تحت تاثیر عوامل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، و اقتصادی است و با نگرش و آگاهیهای زنان و مردان ارتباط عمیقی دارد. از دلایل مهم کاهش نرخ باروری شهرنشینی، تغییر سبک زندگی، تمایل زنان به تحصیلات عالی و اشتغال، افزایش سن ازدواج، تاخیر در باروری، تغییر نگرش افراد به فرزندآوری، کاهش انگیزه های باروری و بویژه گسترش فرهنگ فردگرایی و همچنین آگاهی پایین از عواقب تاخیر باروری و آسیب های کاهش فرزند آوری و تک فرزندی است. اگرچه تورم و افزایش هزینه های فرزندآوری از عوامل موثر در میزان باروری است، ولی از طرفی خانواده های مرفه تر فرزندان کمتری بدنیا می آورند، بنابراین مسائل اقتصادی از دلایل اصلی کاهش باروری نمی باشد. انگیزه های باروری از عوامل مهم در فرزندآوری میباشد. الگوی رشد مثبت یا منفی به انگیزه های باروری بستگی دارد. نگرش فرزند به عنوان هزينه اضافی، يک نگاه تک بعدي اقتصادي است، و در حقيقت فرزندآوري بهترین سرمايه گذاري برای آینده است.

سیاستها و برنامه های تشویقی و حمایتی گسترده ای در زمینه افزایش باروری تدوین شده است و بخصوص در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب سال1400 بخوبی راهکارهای افزایش باروری در نظر گرفته شده است. باتوجه به اهمیت موضوع فرزندآوری و سیاست افزایش جمعیت کشور، نیاز به مشاوره و دادن آگاهی و افزایش انگیزه باروری به جوانان، بانوان و خانواده ها از راهکارهای مهم در افزایش فرزندآوری است. لازم است جوانان برای ازدواج و تشکیل خانواده و فرزندآوری بموقع برنامه ریزی کنند و در این زمینه تشویق و حمایت شوند. همانطور که در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت بخوبی دیده شده، ماماها نیروی توانمند و اثربخش در ارائه مشاوره و آموزش باروری سالم و فرزندآوری به آحاد جامعه بویژه بانوان و پیشبرد سیاستهای جمعیتی و سلامتی کشور می باشند و آمادگی کامل جهت آموزش و مشاوره لازم و کمک به تصمیم گیری آگاهانه هم وطنان را دارند. ماماها همراه خانواده در باروری سالم و فرزندآوری میباشند.

   چالش تک فرزندی:

تک فرزندی یک چالش مهم برای خانواده ها و جامعه می باشد و به یکی از علل ‌کاهش جمعیت تبدیل شده است. حدود ۳۰ درصد از خانواده های ایرانی تک فرزندی را انتخاب کرده اند.

معایب تک فرزندی در درجه نخست متوجه کودک و والدین است زیرا کودک از نظر روانشناختی احساس تنهایی و افسردگی میکند و چون از تعامل با خواهر و برادر محروم است، مهارتهای اجتماعی و فردی وی دچار اختلال میشود، به علاوه کودک تحمل کمتر و حساسیت بیشتر نسبت به مخالفتهای اطرافیان دارد و به دلیل خودمحوری به سختی ارتباط برقرارمیکند و دردوست‌یابی مشکل پیدا میکند. از طرفی به دلیل توجه بیش از حد والدین، اعتماد به نفس کمتری خواهد داشت و به خاطر مراقبتهای بیش از حد والدین از آزادیهای متناسب با سنش محروم می گردد. این کودکان به دلیل نداشتن الگویی از جنس مخالف در خانواده، در روابط اجتماعی و جنسی ، آسیب پذیرتر هستند. از طرف دیگر با پیر شدن والدین کودک تک فرزند به تنهایی از عهده مراقبت والدین خود بر نمی آید و نیاز به خانه سالمندان افزایش می یابد که زمینه ساز انزوای والدین سالمند خواهد شد.

لذا توصیه می‌شود زوجین تک فرزند حتما در مورد فرزندآوری سالم با پرسنل بهداشتی بویژه  ماماها مشاوره کنند تا اطلاعات لازم در زمینه انتخاب آگاهانه تعداد فرزند و فاصله سنی آنان را دریافت کنند.