دانشکده پرستاری و مامایی

10 توصيه براي ميان وعده غذايي کودکان

 
   
 
 
   
   
 
 
10توصیه برای میان‌وعده غذایی کودکان
 

در ابتدا باید توجه کنید که میان‌وعده‌های غذایی کودکان نباید کسالت آور باشند. برای بسیاری از کودکان میان‌وعده‌های غذایی حکم نوعی سرگرمی و تفریح را دارند، و لزوماً بد نیستند.

می‌توانید برای دانستن چگونگی تهیه کردن میان‌وعده‌های غذایی سالم برای کودکان، از توصیه‌های زیر مدد گیرید:

1-خوراکی‌ها و تنقلات فاقد ارزش غذایی را از خانه دور نگه دارید: فرزند شما برای دریافت شیرینی‌جات، شکلات، چیپس و دیگر تنقلات اصرار و پافشاری نخواهد کرد، اگر آن‌ها را در دسترس نگه ندارید و بداند که در خانه موجود نیستند. با انتخاب میان‌وعده‌های سالم یک الگوی خوب برای فرزندتان باشید.

2- تلاش به سمت مصرف غلات کامل و دانه‌ها: گزینه های غذایی دارای غله کامل (نظیر بیسکویت‌ها و نان‌های تهیه شده از غله کامل و سبوس دار) را در میان‌وعده‌های غذای کودکانتان بگنجانید، غلات کامل در تأمین انرژی و تقویت بنیه کودکتان مفیدند.

3- مخلوط کردن و ترکیب نمودن اقلام غذایی: شما می‌توانید ترکیبی از اقلام غذایی سالم را به فرزندتان ارائه کنید و این هنر شماست که بتوانید ترکیب‌هایی خوشمزه‌ای از اقلام غذایی سالم مختلف را برای فرزندتان تهیه کنید. برای مثال:

 * می‌توانید هویج و دیگر سبزیجات خام را آغشته به ماست‌های چکیده طعم دار کنید و به فرزندتان بدهید.
 * می‌توانید سبزیجات را در کنار محصولات لبنی ارائه دهید برای مثال گزینه های ساده‌ای نظیر (نان و پنیر به همراه خیار و گوجه) یا (ماست و خیار یا آب دوغ خیار   به  همراه  نان  و محصولات غله کامل) را نیز امتحان کنید.

* ‌می‌توانید آغشته نمودن میوه‌های تازه یا کراکرهای سبوس‌دار با ماست‌های کم چرب، را نیز امتحان کنید.

* می‌توانید کره بادام زمینی را روی سیب، موز، کرفس و غیره بمالید و آن را به کودکتان بدهید و غیره...


4- تقویت استقلال در کودکان: گزینشی از سبزیجات یا میوه‌های آماده برای خوردن را در یخچال نگه دارید. می‌توانید میوه‌جات آماده برای خوردن را در یک کاسه یا ظرف در دسترس قرار دهید. گزینه‌های غلات کامل کم شکر، میوه‌های کنسرو شده و بسته‌بندی شده در آب خودشان و دیگر اقلام غذایی سالم را در یک کابینت در دسترس، یا در قفسه یا یخچال به صورتی که در دسترس کودکتان باشد قرار دهید، تا او بتواند به هنگام گرسنگی در برداشتن خوراکی‌ها استقلال داشته باشد.

5- منوی غذایی کودکتان را گسترده کنید: ارائه‌ی اقلام غذایی به فرزندتان را محدود نسازید و تا حد امکان منوی غذای کودکتان را گسترده سازید. گزینه‌های غذایی نا معمول‌تر را نیز به فرزندتان ارائه دهید برای مثال: آناناس، فلفل‌های قرمز یا زرد، انبه، دانه‌های سویای بوداده و غیره ...

6- ملاقات دوباره با صبحانه: می‌توانید غذاهای مرسوم در صبحانه نظیر نیمرو و نان تست غله کامل، را به عنوان یک عصرانه مغذی و سالم به فرزندتان ارائه دهید.

7- سرگرم کننده ساختن خوراکی‌ها:

* می‌توانید با ابزارهای برنده آشپزخانه، نان و پنیر را به اشکال قشنگ برش دهید تا برای کودکتان جذاب گردند.

* می‌توانید کباب میوه تهیه کنید و یا به کودکتان نشان دهید که چگونه تکه‌های خرد شده‌ی میوه را با چوب‌های غذا خوری ژاپنی - چینی (چاپستیک) بخورد.

* می‌توانید به سلیقه خودتان اقلام غذایی را به اشکال مختلف توی ظرف غذا بچینید تا برای کودک جذاب و مفرح گردند (برای مثال صورتک‌های با نمک، کلمات دیگر اشکال جذاب برای فرزندتان)

8- دریافت طعم شیرین از میان‌وعده‌های غذایی سالم: میان‌وعده‌های غذایی برای کودکان نباید لزوماً بی مزه یا کم مزه باشند. برای ارضای ذائقه‌ی شیرینی دوست فرزندتان، می‌توانید پودینگ‌های خوشمزه‌ی عاری از چربی و ماست‌های یخی یا قطعات میوه یخ زده را (به عنوان جایگزینی سالم برای بستنی) به فرزندتان ارائه نمایید.

می‌توانید پوره‌هایی خوش طعم با استفاده از مواردی نظیر: شیر کم چرب، ماست کم چرب و میوه‌های تازه یا یخ زده تهیه نمایید.

9- گول تقلب‌های برچسب‌های غذایی را نخورید: غذاهای تجاری تحت عنوان کم چرب یا عاری از چربی، می‌توانند همچنان پر از کالری و سدیم باشند. همچنین غذاهایی با عنوان گول زننده عاری از کلسترول، می‌توانند غنی از چربی، چربی اشباع و شکر باشند؛ لذا برای دانستن تمام ماجرا باید محتویات غذایی برچسب‌های غذایی را کامل بخوانید و تنها به تیترهای گول زننده عاری از کلسترول یا عاری از چربی، اکتفا نکنید.

10- مشخص کردن مکان صرف میان‌وعده: مصرف میان‌وعده‌ها را به مکان‌های معینی محدود کنید. با این کار فرزندتان را از دریافت بی حساب کالری به خاطر جویدن بی‌فکر (و عدم تمرکز بر غذا خوردن در جلوی تلویزیون) نجات خواهید داد. اگر فرزندتان نیاز دارد که میان‌وعده‌اش را در حین راه رفتن یا در مسیر رفتن به جایی صرف کند، می‌توانید از اقلام غذایی‌ای که امکان ریختن یا چکیدن از آن‌ها وجود ندارد استفاده کنید، برای مثال می‌توانید از ساندویچ‌ها یا لقمه‌های کوچک، محصولات غله کامل، یک موز، یک شیر پاکتی کوچک (به همراه نی) و دیگر اقلام سالمی که امکان ریختن آن‌ها در حین راه رفتن کم است، استفاده کنید.

زمانی که کودکان از مدرسه می آیند، مستقیما" به آشپزخانه رفته و دنبال چیزی برای خوردن می گردند. این صحنه ای است که هر روز در خانه با آن مواجه هستیم. شما چگونه می توانید مطمئن باشید کودکتان مواد مغذی لازم را دریافت می کند درحالیکه تمایلی به خوردن شام ندارد؟ شما میتوانید با انجام اقداماتی کودک خود را به داشتن میان وعده خوب بعد از مدرسه راهنمایی کنید تا احساس رضایت کنند و به خوردن شام مغذی تمایل داشته باشند.

خود را جای کودکتان قرار دهید و جدولی مربوط به آنچه آنها بطور نرمال در هفته می خورند، رسم نمایید. برخی کودکان کوچکتر ممکن است میان وعده صبح داشته باشند، اما اغلب کودکان سنین مدرسه میان وعده صبح ندارند. بنابر این طبیعی است که آنها در ساعات بعد از مدرسه بسیار گرسنه باشند و تمایل به مصرف تنقلات ناسالم پیدا کرده و دور از چشمان شما از بیرون از منزل تهیه کنند.

به این پرسش ها پاسخ دهید: چه زمانی ناهار می خورند؟ چه چیزی و به چه میزان در ناهار می خورند؟ آیا همیشه از ناهار فرار می کنند؟ آیا بعد از مدرسه، میان وعده دارند؟ این سوالات به شما کمک می کنند تا بفهمید وقتی بچه ها به خانه برمی گردند، چقدر گرسنه هستند.همچنین می توانید درباره زمان هایی که بطور نرمال شام صرف می کنید، فکر کنید. کودکی که ساعت 4 در خانه گرسنه می شود و میان وعده بزرگی می خورد، احتمالا" برای شام در ساعت7 گرسنه نخواهد بود. درباره جدول بچه ها و تطابق برنامه غذایی خانواده با آن تفکر کنید.
سعی کنید در میان وعده به هیچ عنوان نوشابه و آب میوه های شیرین شده به کودکتان ارائه ندهید. در عوض میتوانید به آنها آب و یا شیر کم چرب بدهید.لیستی از میان وعده های سالم را تهیه نمایید

درباره هریک از میان وعده هایی که فرزندانتان دوست دارند داشته باشند صحبت کنید. لیستی از مواد غذایی سالم را به کودکتان ارائه دهید و مطمئن باشید شامل انواع متنوعی از سبزیجات و میوه های تازه است. هرچند که یک برش کیک یا چیپس سیب زمینی جزء غذاهای ممنوع نیستند، اما چنین غذاهایی با میزان مواد مغذی کم نباید بطور روزانه در منوی بعد از مدرسه قرار گیرند.

اگر برایتان امکان دارد، کودکتان را با خود به سوپر مارکتها ببرید. آنها را در انتخاب مواد غذایی مشارکت دهید و محصولات را با هم مقایسه کنید، اما تسلیم بدون چون و چرای خواسته آنان نباشید. به مقادیر پروتئین، فیبر، کلسیم و دیگر مواد مغذی مهم در مواد غذایی توجه داشته باشید و با کودک خود درباره آنها صحبت کنید. با کودکتان میان وعده های کم چرب، کم نمک و کم قند را انتخاب کنید. در این روند، کودکان انتخاب های سالم غذایی را یاد خواهند گرفت.

میان وعده های سالم را به انتخابی قابل دسترس و آسان تبدیل کنید
از کودکان خود (حتی نوجوانان) انتظار نداشته باشید تمایلات غذایی خود را رها کنند و گیاه خوار شوند. کودک شما بیشتر تمایل به خوردن غذاهای آماده و تنقلات بیرون از منزل دارند، بنابراین از این موضوع استفاده نمایید. میان وعده های سالم را در دسترس قرار دهید مثلا" در ظرف غذا و کیف آنها بگذارید و در خانه در مکانی قابل دیدن و آماده خوردن قرار دهید.

کودکان از کمک کردن به شما برای درست کردن میان وعده هایی با اشکال زیبا از میوه ها و تخم مرغ و..... لذت می برند ، بنابر این از آنها در تهیه میان وعده ها کمک بخواهید. کودکان بزرگتر از سالاد میوه ها، مینی پیتزا، کراکرهای ( بیسکویت های کم شیرین) با دانه کامل به همراه پنیر و... لذت می برند. کودکان بزرگتر تمایل دارند خود میان وعده درست کنند، بنابراین مواد لازم ودستورهای غذایی ساده را در اختیارشان قرار دهید. اگر خودتان در حال آماده کردن شام هستید، می توانید تهیه سالاد یا سبزیجات کنار غذا را به کودکان بسپارید.

برای شب هایی که شام را دیر وقت میل می کنید، می توانید میان وعده قابل توجه تری مانند نصف ساندویچ را برایشان انتخاب کنید. یک میان وعده خوب باید بیش از آنکه زمان برای تهیه آن صرف شود برای خوردنش زمان گذاشته شود.

چنانچه کودکتان برنامه کلاسی بعد از مدرسه دارد، بررسی کنید چه نوع میان وعده ای دریافت می کند؟ اگر از آنچه می شنوید راضی نیستید، جایگزین هایی که کودکتان می تواند بخورد را پیشنهاد نمایید. مانند میان وعده های با بسته بندی جذاب ولی سالم شامل مغزدانه ها، غلات با دانه کامل و کم شیرین، و میوه های تازه و خشک شده و سبزیجات خرد شده.

بهترین استراتژی برای اجبار کودکان به داشتن میان وعده سالم بعد از مدرسه، قرار دادن غذاهای سالم در دسترس کودکان در آشپزخانه یا یخچال می باشد. کودکان گرسنه همانند بزرگسالان گرسنه، کمترین مقاومت را می کنند و بدنبال غذایی برای سیر کردن خود هستند لذا اگر انتخاب سالم را در معرض دسترس نداشته باشند به انواع غذاهای ناسالم روی می آورند.

با توجه به شیوع روز افزون چاقی در کودکان، کم نیستند والدینی که به‌دنبال راهی برای کنترل وزن فرزندشان از طریق کنترل غذای دریافتی و نیز افزایش فعالیت بدنی آنان می‌شوند. ولی واقعیت آن است که مساله کنترل انرژی دریافتی یا افزایش تحرک بدنی و محدود نمودن تماشای تلویزیون برای خیلی از کودکان به عنوان یک اولویت مطرح نیست. نتیجه این موضوع کنترل وسواس گونه غذای کودکان توسط والدین از یک سو و عدم موفقیت در کنترل وزن فرزندان از سوی دیگر است.

نتایج مطالعات اخیر حاکی از آن است، کودکانی که در کنترل خوردن خود با مشکل مواجهند، سریع‌تر چاق می‌شوند و در دوران بعدی زندگی نیز خطر بالاتری برای ابتلا به اضافه وزن دارند؛ اما خبر خوب آن است که می‌توان به کودکان آموزش داد که چگونه به صورت موثر رفتار و خوردن خود را کنترل کنند. این درست مانند این است که به کودک آموزش دهید تا چگونه اجابت مزاج خود را کنترل کند.

پژوهشگران دانشگاه پنسیلوانیا در یک مطالعه، توانایی 1061 کودک 3 تا 5 ساله را برای کنترل خود اندازه‌گیری کرده و سپس تا سن 12 سالگی آنها را از نظر میزان افزایش وزن تحت نظر داشتند. در این مطالعه کودکانی که کنترل کمتری در برابر اسباب بازی‌ها و نیز تنقلات از خود نشان می‌دادند در سن 12 سالگی، سریع‌تر و بیشتر از بقیه وزن اضافه کردند.

در مطالعه‌ای دیگر در دانشگاه میشیگان، پژوهشگران توانایی تعدادی کودک 4 ساله را با کمک آزمایش مقادیر کم و زیاد خوراکی بررسی کردند. در این آزمایش به کودکان گفته شد، اگر 7 دقیقه صبر کنند می‌توانند از ظرف بزرگتر خوراکی بخورند. از 805 کودک شرکت کننده، 47 درصد نتوانستند 7 دقیقه کامل صبر کنند. جالب است بدانید خطر آن که این کودکان در سن 11 سالگی، دچار اضافه وزن شوند 29 درصد بیشتر از بقیه بود.

همان گونه که می‌دانیم، کنترل همیشگی غذای کودکان و نیز میزان کالری دریافتی آنان توسط والدین بویژه در جامعه امروزی با عنایت به در دسترس بودن مواد غذایی آماده و حضور بیشتر کودکان در اجتماع مانند مهدکودک‌ها تقریبا غیر ممکن است. لذا آموزش کنترل رفتارها به کودکان بویژه در برابر مواد غذایی وسوسه کننده می‌تواند رفتار آنها را بهبود بخشد و بر روی انتخاب‌های غذایی آنها و حتی میزان تماشای تلویزیون و کم تحرکی آنان تاثیر بگذارد. بر همین اساس متخصصان تغذیه پیشنهاد می‌کنند، کمک به کودکان برای آموختن چگونگی کنترل علایق می‌تواند روشی برای مبارزه با ابتلا به چاقی باشد.

نکته عملی: برای کنترل افزایش بی رویه وزن کودکان، توجه به رفتارهای غذایی کودکان و نیز میزان تحرک بدنی آنان از همان دوران کودکی یعنی 3 تا 5 سالگی ضروری است. به جای کنترل آمرانه مواد غذایی، بایستی آموزش رفتارهای غذایی صحیح را نیز از همین دوران برای کودکان آغاز کرد. بهترین آموزش رفتاری نیز رعایت رفتارهای مطلوب غذایی و نیز پرداختن منظم به ورزش توسط والدین است.